Hoạt động sản xuất, kinh doanh của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã 9 tháng năm 2023

Toàn tỉnh hiện có 279 HTX (trong đó có 237 HTX đang hoạt động và chuẩn bị hoạt động; 42 HTX ngưng hoạt động) với 10.572 thành viên, đạt 112% so với kế hoạch năm 2023 (250 HTX). Trong 9 tháng đầu năm, thực hiện giải thể 07 HTX; thành lập mới 52 HTX. Số người trong bộ máy quản lý HTX là 620 người(1) (gồm: Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc, Phó Giám đốc, Trưởng Ban kiểm soát, Kế toán trưởng). Ước đến cuối năm, có thành lập mới khoảng 10 HTX.

Tổng nguồn vốn của HTX trên tất cả các lĩnh vực là 290.000 triệu. Doanh thu bình quân khoảng 1.305 triệu đồng/HTX/năm; Lợi nhuận bình quân khoảng 290 triệu đồng/HTX/năm; thu nhập bình quân của lao động thường xuyên trong HTX là 50 triệu đồng/người/năm.

Lĩnh vực nông nghiệp: Toàn tỉnh có 195 HTX, Doanh thu bình quân khoảng 1.035 triệu đồng/ HTX/ năm; lợi nhuận bình quân sau thuế khoảng 250 triệu đồng/ HTX/ năm; thu nhập bình quân của lao động thường xuyên trong HTX khoảng 40 triệu đồng/ người/ năm; số lượng thành viên là 3.091 thành viên. Hầu hết các HTX đã kiện toàn tổ chức bộ máy tinh gọn, bố trí người có trách nhiệm cao vào các vị trí chủ chốt ở các khâu công việc, tạo được sự chuyển biến cơ bản về quan hệ sở hữu, phương thức quản lý và phân phối; hạch toán tài chính theo các quy định hiện hành của Nhà nước. Các HTX chú trọng sử dụng phương thức khoán và hợp đồng dịch vụ trong các khâu để phát huy vai trò làm chủ của thành viên, tăng năng suất và sinh lợi trực tiếp; tiếp tục xử lý những tồn đọng về nguồn vốn, tài sản và vốn góp của thành viên, làm rõ tư cách thành viên. Nhiều HTX được tăng cường về nguồn lực con người, cơ sở vật chất kỹ thuật, trình độ công nghệ, tiềm lực tài chính...Có trên 60% số HTX nông nghiệp đã có tích luỹ vốn và thực hiện tái đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh. Các HTX này có tốc độ phát triển ổn định, bền vững, điển hình như: HTX Sáu Nhung, HTX Rạng Đông, HTX rau, hoa và du lịch Thanh Niên, HTX công bằng Pô Kô, HTX nấm Đông trùng hạ thảo, HTX Tân Sang Hoàng; HTX Cao nguyên Coffee; HTX dược liệu hữu cơ Tu Mơ Rông; HTX thế hệ mới Đắk Mar…

Trong lĩnh vực công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp: Toàn tỉnh có 14 HTX, doanh thu bình quân khoảng 870 triệu đồng/ HTX/ năm; lợi nhuận bình quân sau thuế khoảng 230 triệu đồng/ năm; thu nhập bình quân của lao động thường xuyên trong HTX khoảng 40 triệu đồng/ người/ năm; số lượng thành viên là 204 thành viên. Các cấp, các ngành đã khuyến khích và tạo điều kiện phát triển các HTX làng nghề truyền thống của bà con đồng bào dân tộc thiểu số. Vì vậy, một số HTX đã chú trọng huy động các nguồn lực đầu tư mở rộng quy mô sản xuất, đổi mới công nghệ, trang thiết bị, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, hoàn thiện tổ chức sản xuất, quản lý. Hoạt động của các HTX tập trung chủ yếu vào các ngành nghề chế biến nông - lâm - thủy sản, dệt thổ cẩm, làm nhang và các sản phẩm từ mây tre.... Đây là lĩnh vực chịu nhiều tác động do nhu cầu tiêu dùng giảm nên hầu hết các HTX tiểu thủ công nghiệp duy trì sản xuất không ổn định, còn gặp nhiều khó khăn do chưa thích ứng với cơ chế thị trường, dẫn đến thu nhập của thành viên và người lao động chưa đảm bảo.

Trong lĩnh vực xây dựng: Toàn tỉnh có 17 HTX, Doanh thu bình quân khoảng 1.500 triệu đồng/ HTX/ năm; lợi nhuận bình quân sau thuế khoảng 310 triệu đồng/ HTX/ năm; thu nhập bình quân của lao động thường xuyên trong HTX khoảng 42 triệu đồng/ người/ năm; số lượng thành viên là 241 thành viên. 

Các HTX đã chú trọng huy động vốn đầu tư, mạnh dạn đổi mới máy móc, thiết bị, công nghệ sản xuất, đồng thời tập hợp được đội ngũ cán bộ kỹ thuật có tay nghề để tham gia đấu thầu các công trình quy mô nhỏ và vừa, các công trình giao thông, thủy lợi và xây dựng cơ sở hạ tầng ở nông thôn. HTX đã kết hợp giữa sản xuất và cung ứng vật liệu xây dựng, thích nghi được với cơ chế thị trường, kinh doanh có lãi, đã giải quyết việc làm và tăng thu nhập cho thành viên và người lao động, tham gia đóng góp Ngân sách địa phương. 

Tạo điều kiện cho các HTX xây dựng huy động thêm vốn, kết nạp thành viên, tuyển lao động có trình độ kỹ thuật để tham gia đấu thầu các công trình lớn, công trình ở nông thôn… Đồng thời phát triển các HTX xây dựng kiểu mới nhằm đáp ứng nhu cầu chung của các thành viên là cá thể, hộ gia đình, các pháp nhân như: sản xuất hoặc cung ứng vật liệu xây dựng; tư vấn, khảo sát thiết kế xây dựng; thi công xây dựng; trang thiết bị phục vụ xây dựng; xây dựng và phát triển mô hình HTX áp dụng công nghệ chế tạo sẵn quy mô lớn theo hướng đa ngành nghề, kết hợp xây dựng, khai thác, sản xuất, cung cấp vật liệu xây dựng, thi công xây lắp... 

Trong lĩnh vực vận tải: Toàn tỉnh có 08 HTX, Doanh thu bình quân khoảng 2.100 triệu đồng/ HTX/ năm; lợi nhuận bình quân sau thuế khoảng 300 triệu đồng/ HTX/ năm; thu nhập bình quân của lao động thường xuyên trong HTX khoảng 48 triệu đồng/ người/ năm; số lượng thành viên là 551 thành viên. 

Các HTX kinh doanh vận tải hoạt động theo Luật HTX và đảm bảo điều kiện kinh doanh theo quy định tại Nghị định số 86/2014/NĐ-CP, ngày 10/9/2014 của Chính Phủ về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ô tô. Các HTX chủ yếu kêu gọi các thành viên gia nhập góp vốn bằng phương tiện chủ yếu tham gia hoạt động kinh doanh vận tải. 

Mô hình hoạt động hiệu quả hiện nay là các HTX vận tải hoạt động dịch vụ hỗ trợ, trong đó HTX đảm bảo cung ứng những khâu dịch vụ quan trọng cho thành viên như: đăng ký lưu hành, bến bãi, luồng tuyến, tìm nguồn hàng, nguồn khách, bảo hiểm, ký hợp đồng, xử lý rủi ro... Gần đây, để nâng cao hiệu quả hoạt động, tăng cường quản lý đầu xe và bảo đảm an toàn giao thông, nhiều HTX đã hướng dẫn thành viên tập trung phương tiện về HTX, chú trọng đầu tư, đổi mới phương tiện, nâng cao chất lượng các khâu dịch vụ, tăng cường nguồn vốn sở hữu tập thể thông qua mua sắm phương tiện chung của HTX. Tạo điều kiện nguồn lực về tài chính và mở rộng quy mô và phạm vi hoạt động của các HTX vận tải, thúc đẩy các hoạt động liên kết, hợp tác giữa các HTX nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, chú trọng xây dựng, phát triển thương hiệu HTX. Xây dựng mô hình liên hiệp HTX vận tải trên cơ sở thúc đẩy, tạo điều kiện tham gia tự nguyện của ít nhất 4 HTX vận tải thành viên.

Trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ: Toàn tỉnh có 40 HTX, doanh thu bình quân khoảng 1.650 triệu đồng/ HTX/ năm; lợi nhuận bình quân sau thuế khoảng 290 triệu đồng/ HTX/ năm; thu nhập bình quân của lao động thường xuyên trong HTX khoảng 48 triệu đồng/ người/ năm; số lượng thành viên là 471 thành viên. 

Hoạt động của các HTX đã gắn với nhu cầu tiêu dùng của dân cư, của người tiêu dùng, bà con tiểu thương..., mở rộng mạng lưới đại lý chiếm lĩnh thị trường, tổ chức các mối quan hệ bạn hàng, liên kết được với các doanh nghiệp có cơ sở vật chất và kinh nghiệm trong kinh doanh thương mại, dịch vụ, gắn kết được với các địa bàn dân cư, góp phần đảm bảo ổn định giá, chống hàng giả và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, một số HTX đã đầu tư xây dựng chợ, siêu thị mini để quảng bá sản phẩm của các HTX trong và ngoài tỉnh (HTX Sáu Nhung, HTX thế hệ mới Đắk Mar...).