Từ một Làng Hồ ven sông Đăk Bla, để có được một Kon Tum phát triển như hôm nay là cả một chặng đường dài 110 năm (09/02/1913 - 09/02/2023), kể từ khi được thành lập. Có được những thành tựu này là do Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân trong tỉnh đã cùng nhau đoàn kết, nỗ lực vượt khó, phát huy tinh thần lao động sáng tạo, quyết tâm xây dựng tỉnh nhà ngày càng phát triển.
Ngày 09-02-1913, Toàn quyền Đông Dương ban bố Nghị định khôi phục lại vùng lãnh thổ tỉnh Pleikou Derr thành một tỉnh riêng và mang tên tỉnh Kon Tum. Tỉnh lỵ đặt tại Kon Tum, bao gồm Đại lý Kon Tum tách từ tỉnh Bình Định; Đại lý Cheo Reo tách từ tỉnh Phú yên và Đại lý Đăk Lăk.
Kon Tum, theo ngôn ngữ của người Ba Na: “Kon” là làng, “Tum” là hồ nước. Nguyên thủy của tên gọi “Kon Tum” là “Làng Hồ” - là một làng nhỏ của người Ba Na sống gần bên hồ nước cạnh dòng sông Đăk Bla thơ mộng. Trải qua quá trình hình thành và phát triển, cùng với những lợi thế tự nhiên và điều kiện thuận lợi, dần dần nơi đây đã thu hút ngày càng đông đảo bà con đồng bào của nhiều dân tộc anh em đến sinh sống, như: Xê Đăng, Jẻ Triêng, Gia Rai, Brâu, Rơ Mâm và dân tộc Kinh...
Khi trở thành một tỉnh riêng và được mang tên gọi là Kon Tum theo Nghị định của Toàn quyền Đông Dương ngày 09/02/1913, tỉnh Kon Tum đã anh dũng trải qua các giai đoạn kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Sau giải phóng, Kon Tum gặp không ít khó khăn. Bên cạnh việc cứu đói, ổn định đời sống Nhân dân, tỉnh đã đặc biệt chú trọng công tác định canh, định cư khai hoang, đẩy mạnh sản xuất.
Ngày 29/10/1975, Kon Tum và Gia Lai sáp nhập lại thành tỉnh Gia Lai - Kon Tum. Đảng bộ và Nhân dân tỉnh Gia Lai - Kon Tum tiếp tục khôi phục kinh tế, hàn gắn vết thương chiến tranh, vừa đấu tranh chống âm mưu, lấn chiếm biên giới của tập đoàn phản động Pôn Pốt, tấn công truy quét tàn quân FULRO và các thế lực phản động khác.
Sau khi đất nước giành được độc lập, thống nhất Tổ quốc, ngày 12/8/1991, kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa VIII đã ra Nghị quyết giải thể tỉnh Gia Lai - Kon Tum và thành lập lại 2 tỉnh Gia Lai và Kon Tum. Việc thành lập lại tỉnh Kon Tum xuất phát từ yêu cầu phát triển chung của đất nước trong thời kỳ đổi mới, xu thế và điều kiện phát triển của khu vực Tây Nguyên và tâm tư, nguyện vọng của Nhân dân các dân tộc tỉnh nhà.
Khi mới thành lập lại tỉnh, đời sống Nhân dân còn rất nhiều khó khăn, thiếu thốn, nhưng với tinh thần tự lực, tự cường, cần cù sáng tạo, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc trong tỉnh đoàn kết một lòng đồng tâm hiệp lực, phát huy truyền thống cách mạng, phát huy những tiềm năng, thế mạnh sẵn có, tranh thủ sự hỗ trợ đầu tư của Trung ương, quyết tâm củng cố, xây dựng tỉnh phát triển theo bước đi chung của cả nước.
Mặc dù trải qua thời gian dài thành lập, sáp nhập và chia tách nhưng Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân trong tỉnh vẫn luôn giữ vững tính đoàn kết, thống nhất, nỗ lực vượt khó, phát huy tinh thần lao động sáng tạo, quyết tâm xây dựng tỉnh nhà ngày càng phát triển.
Có thể khẳng định, tỉnh Kon Tum đã đạt được những thành quả quan trọng trên hầu hết các lĩnh vực trong công cuộc đổi mới, phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là trong 10 năm (từ năm 2012 đến năm 2022) vừa qua.
Kinh tế của tỉnh Kon Tum đạt tốc độ tăng trưởng khá và thuộc nhóm cao trong khu vực Tây Nguyên, quy mô của nền kinh tế năm 2022 đạt 30.413 tỷ đồng, cao gấp 2,6 lần so với năm 2012, bình quân giai đoạn tăng trưởng 7,7%/năm; cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực; GRDP bình quân đầu người cải thiện rõ rệt, tăng khoảng 2 lần và đạt 52,44 triệu đồng/người năm 2022. Thu ngân sách tăng khoảng 2,2 lần, đạt 4.050 tỷ đồng.
Du lịch đã có những bước chuyển biến tích cực và tạo được ấn tượng mạnh mẽ đối với du khách. Kim ngạch xuất khẩu tăng kỷ lục, thực hiện năm 2022 đạt 320,8 triệu USD, gấp 5 lần so với năm 2012. Công tác cải cách hành chính, trọng tâm là cải cách thủ tục hành chính được thực hiện mạnh mẽ; việc ứng dụng công nghệ thông tin, hiện đại hóa nền hành chính được triển khai rộng rãi. Công tác cải thiện môi trường đầu tư, nâng cao năng lực cạnh tranh cấp tỉnh và thu hút đầu tư trên địa bàn được tỉnh xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của các cấp, các ngành và đã có nhiều chuyển biến tích cực; một số nhà đầu tư, tập đoàn kinh tế lớn đã lựa chọn Kon Tum là địa điểm đầu tư lý tưởng, triển khai nhiều dự án trên nhiều lĩnh vực thuộc tiềm năng, thế mạnh của tỉnh như du lịch, nghỉ dưỡng, thương mại - dịch vụ, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, phát triển dược liệu,…
Diện mạo đô thị có nhiều khởi sắc; thành phố Kon Tum sau khi được thành lập vào năm 2009 đã có sự phát triển mạnh mẽ và được công nhận là đô thị loại II trực thuộc tỉnh Kon Tum vào ngày 10/01/2023; thị trấn Măng Đen, huyện Kon Plông được thành lập; thị trấn Plei Kần, huyện Ngọc Hồi đạt tiêu chí đô thị loại IV; khu hành chính huyện Ia H'Drai được đầu tư, hình thành; hạ tầng trung tâm các huyện, xã, khu dân cư được mở rộng, nâng cấp, ngày càng đồng bộ.
Lĩnh vực văn hóa - xã hội có nhiều tiến bộ; các chính sách an sinh xã hội, đền ơn đáp nghĩa được triển khai kịp thời. Chất lượng giáo dục nói chung, giáo dục vùng dân tộc thiểu số nói riêng từng bước được cải thiện. Tỷ lệ hộ nghèo giảm bình quân 3-4%/năm và đến cuối năm 2022 còn 10,86%. Chất lượng lao động có sự gia tăng đáng kể, tỷ lệ lao động qua đào tạo tăng từ 36,7% năm 2012 lên 55,7% năm 2022, thuộc nhóm cao trong khu vực Tây Nguyên.
Phát triển khoa học, công nghệ; văn hóa, thể thao được chú trọng. Quản lý nhà nước về công tác tôn giáo, dân tộc được thực hiện tốt. Công tác quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu đã được chính quyền các cấp, các ngành tích cực triển khai kịp thời. Công tác đối ngoại, hội nhập quốc tế được chú trọng. Quân sự, quốc phòng địa phương được tăng cường, an ninh chính trị được giữ vững, trật tự an toàn xã hội được bảo đảm.
Trải qua 110 năm lịch sử hình thành, xây dựng và phát triển, tuy có nhiều lần thay đổi về địa giới hành chính và tên gọi khác nhau để phù hợp với từng thời kỳ lịch sử, song, ở thời kỳ nào Nhân dân các dân tộc tỉnh Kon Tum luôn phát huy truyền thống yêu nước, kiên cường, dũng cảm trong đấu tranh chống giặc ngoại xâm; cần cù, sáng tạo trong lao động sản xuất. Đảng bộ, chính quyền và các tầng lớp Nhân dân Làng Hồ tiếp tục phát huy truyền thống của quê hương Kon Tum, đẩy mạnh các phong trào thi đua lao động sản xuất, công tác, học tập, quyết tâm thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, đưa tỉnh Kon Tum phát triển xứng tầm với tiềm năng, thế mạnh và sánh vai cùng với các tỉnh trong khu vực, trong nước./.